« میرزا محمد نصیر جهرمی و مثنوی پیر و جوان»

به مناسبت روز شعر و ادب پارسی و روز بزرگداشت شاعر نامدار شیعه مرحوم شهریار که در دوره معاصر با ما به خاطر شعری که در مدح امام امیرالمومنین (ع) سرود اشتهار پیدا کرد که البته همگان به دیوان ایشان خیلی آشنا نیستند مگر بعضی از اهل ادب اما شهریار را همه می شناسیم به خاطر آن شعر معروف که فرمود:

     علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را            که به ما سوا فکندی همه سایه هما را

این را همه ما حفظ هستیم و شنیده ایم که پیش از آن که شهریار آن را برای شخصی بخواند مرحوم آیت الله العظمی نجفی مرعشی(ره) که یکی از اولاد زاده های امیرالمومنین(ع) بودند در عالم خواب این شعر را شنیدند و متوجه شدند مورد پسند حضرت امام امیرالمومنین(ع) قرار گرفته است. شهریار میگوید: وقتی خدمت آیت الله العظمی نجفی رسیدم پرسید آن«علی ای همای رحمت کجاست؟ گفتم:شما ازکجا شنیدید؟جواب داد که به من در عالم خواب گفته شد که تو می آیی و این شعر را میخوانی و ای شهریار خوش به حال تو که جدت امیرالمومنین(ع) از تو قبول کرده است» (شهریار سید بوده است)

خوب این شهریار در عرصه ادب شعری گفته که مورد پذیرش امیرالمومنین(ع) قرار گرفته و روز بزرگداشت او، روز شعر و ادب پارسی شده است. یعنی هر کسی با امیرالمومنین علی(ع) پیوند بخورد و کارش مورد قبول او قرار بگیرد در عالم این گونه بزرگ میشود. بحمدالله شهر ما(جهرم) هم چهره های برجسته علمی و ادبی داشته است که آنها هم کارشان مورد پسند امیرالمومنین(ع) قرار گرفته و چون پسندیده بوده است اوج گرفته و ماندگار شده است.

بیش از دو قرن پیش سیدی در شهر ما به نام «میرزا محمد نصیر موسوی جهرمی» متولد شده است. این سید بزرگوار یک عالم و دانشمند بزرگ بوده و یک مثنوی با سیصد و چهار بیت از ایشان به جا مانده که در حدود سی بیت از این مثنوی در مدح پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) است که به عرض خواهد رسید که چرا اینقدر ارزش پیدا کرده است. این سیصد و چهار بیت در طول این دویست سال که تقریباً از سروده شدنش می گذرد دست به دست شده و چندین بار به چاپ رسیده که اخیراً بنیاد پیمان غدیر جهرم هم به نام خدمتی به دستگاه اهل بیت(ع) دوباره آن را چاپ و به جامعه ادب و هنر ایران تقدیم کرده است.

خوب این مثنوی را یک جهرمی سروده و امید است که ابتدا مردم جهرم با آن آشنا شوند و انس بگیرند. در این روزگاری که مقام معظم رهبری(دام ظله) میفرمایند من نسبت به ادبیات فارسی نگران هستم«چراکه به نظر میرسد نسل جوان امروز کمتر مایل هستند این ادبیات را یاد بگیرند» یک سخن سرای جهرمی در یک اوجی قرار می گیرد که بزرگان ادب فارسی در مورد مثنوی او صحبت می کنند. از زیبایی بیانش، از این که سبک سهل و ممتنعی دارد و بسیار روان حرف زده که این گونه سخن گفتی بسیار سخت است. ایشان در این مثنوی یک بیت سروده که گاهی به ذهن چنین میآید این مردم جهرم که مرتب این جمله مشکل گشا علی است را بر زبان دارند از کجا به فکرشان رسیده است و در این بیت شریف آمده است:

          اگر دست علی دست خدا نیست       چرا دست دگر مشکل گشا نیست

علی یدالله است ، علی عین الله است، علی جندالله است،علی اسدالله است. اما مابقی این مثنوی که اهمیت پیدا کرده به دلیل ویژگی این مثنوی پیر و جوان است. میرزا نصیر مناظرهای بین فرهنگ اسلام ناب محمدی (ص) و سایر فرهنگ های موجود در دنیا را آورده است، یعنی همان فرهنگ منعطف به آخرت و فرهنگ منعطف به دنیا که این دوتا در طول این مثنوی با یکدیگر در حال مناظره و چالش هستند که یکی از زبان یک انسان سالخورده و پیر و دیگری از زبان یک جوان است. از ویژگی های این مثنوی این است که نه آن پیر در آخر کار بد می شود و نه آن جوان، بلکه هر دو عاقبت به خیر میشوند و ما را به یاد آن حدیث شریف از امام صادق(ع) می اندازد که فرمود: «لاتقولوا فی اهل دعوتکم الاخیراً» یعنی ای مردم در مورد کسی که دلش به عشق علی(ع) زنده شده است به جز خوبی چیزی نگوئید چرا که ممکن است اشتباهاتی داشته باشد اما در آخر دستش در دست امیرالمومنین(ع) است و او را از زمین بلند خواهد کرد. در آخر، این پیر و جوان به نقطه ای میرسند که همان راه برتر برای زندگی است که همان راه محمد و آل محمد(ص) است و مثنوی این گونه به پایان میرسد.

یک نکته قابل تذکر است که به خاطر یک ظلم ادبی، این سی بیت مربوط به اهل بیت(ع) را در چاپ قبلی حذف کرده بودند و حتی یکی از اساتید دانشگاه ادبیات نوشته که ایشان مثنوی را زیاد طول داده و به خاطر همین قیچی شده است در حالی که همه هدف این مرد بزرگ این بوده که مثنوی را به همین جا برساند که ای مردم اگر در شرق بگردید و یا در غرب بگردید راه و رسم زندگی آبرومندانه و سعادتمندانهای پیدا نمی کنید مگر در خانه علی و اولاد علی(ع) را بکوبید. که بحمدالله این مثنوی با همین ادبیات پایانی به دست شما مردم با همت و عزیز و ارادتمند به اهل بیت(ع) دوباره احیاء شد و مسیر اصلی خودش را در پیش گرفت و نشان داده شد که اگر برای سبک زندگی تبلیغ می کنید به دنبال همین سبک اسلامی و اهل بیتی باشید.

یکی از اساتید ارجمند خوش نویس شهرمان هم دست به قلم شد و این مثنوی را نوشت که به ایشان هم دستمریزاد می گوئیم. ایشان میگفت من برای نماز صبح که وضو گرفتم تا ظهر کار را ادامه می دادم و کاری که به طور معمول دو، سه ماه طول می کشید با عنایت امیرالمومنین(ع) در عرض پانزده روز تمام شد و بعد به یک نکته عجیبی اشاره داشتند که وقتی به صفحه آخر رسیدم شماره صفحه به عدد صد دو ده به نام امیرالمومنین(ع) رسیدم و آن را تمام کردم.

این شروع کار شماست که باید با ادب وهنر متعهد به اهل بیت(ع) فکر و فرهنگ دینی و اسلامی را ان شاء الله در دنیا رواج دهید و این سبک زندگی علوی و فاطمی را تبلیغ کنید و آن روز دور نیست که دیگران بیایند و بگوئید ای مسلمانان، از پیروان علی(ع) یاد بگیرید که چگونه باید زندگی کرد و چگونه باید با دیگران رفتار نمود. انشاءالله این شروعی باشد برای کارهای بزرگ دیگری که در آینده خواهید دید و همین جا مژده میدهم که کتاب «علم امام» مرحوم آیت الله العظمی آقای سید عبدالحسین نجفی لاری اعلی الله مقامه الشریف هم که به قلم برادر بزرگوار و دانشمند فرزانه جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای میمنه ترجمه شده است که انشاءالله به زودی در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد.

اگر روز شعر و ادب است، جهرم هم در این زمینه بحمدالله کم ندارد و بایستی به میدان این حرکت بزرگ بیائیم.

                                                            «بخشی از خطبه نماز جمعه جهرم در تاریخ 26/6/1395»